Filmowanie w Londynie w 8K kamerą VENICE 2
Dane techniczne nie mówią wszystkiego...
Na początku 2022 r. jako jedna z pierwszych osób miałem okazję używać nowej, flagowej kamery filmowej Sony VENICE 2. Występuje ona w dwóch wersjach: z przetwornikiem 6K, takim samym jak w pierwszym modelu VENICE, i z nowym, pełnoklatkowym przetwornikiem 8,6K. Wybrałem do testów ten drugi.
Oczekiwałem, że obraz z VENICE 2 będzie przynajmniej tak samo dobry jak z pierwotnego modelu VENICE, ale o wyższej rozdzielczości. Nie zdawałem sobie jednak sprawy z tego, jak dużo lepszy jest obrazek z VENICE 2, dopóki nie miałem okazji wypróbować jej podczas zdjęć w Londynie. Nawet na małym ekranie wizjera kamery poprawa jakości obrazu była natychmiast zauważalna. Zwiększyła się nie tylko rozdzielczość, lecz także zakres dynamiki. Nowy przetwornik trochę lepiej oddaje jaskrawe światła. Dodatkowo, znacząco ubyło szumów, a te, które zostały, tworzą niezwykle delikatną fakturę. Połączenie tej subtelnej faktury ze zwiększoną rozdzielczością i 16-bitowymi danymi przekłada się na piękne odcienie skóry — niezwykle szczegółowe, z bogatymi fakturami, ale bez elektronicznego wyglądu. Jeśli dodać do tego niemal zupełny brak skanowania liniowego, każda klatka wygląda jak fotografia zrobiona kamerą filmową.
Ale co z rozdzielczością?
Nigdy nie mniej niż 4K
Nowy przetwornik 8K umożliwia filmowanie przy znacznie wyższych rozdzielczościach niż poprzednia matryca 6K, niezależnie od wybranego rozmiaru klatki. Jeśli na przykład filmujemy klasycznymi obiektywami kinowymi z użyciem obszaru odczytu będącego odpowiednikiem filmu Super 35mm, będziemy wykorzystywać 5,8K pikseli.
Trzeba jednak pamiętać, że liczba pikseli i rozdzielczość to nie to samo. Aby zapewnić pełne kolory w obrazie z pojedynczej matrycy, kamera VENICE 2, tak jak praktycznie wszystkie inne kamery z dużym przetwornikiem obrazu, wykorzystuje specjalnie rozmieszczone filtry koloru — siatkę Bayera. Oznacza to, że rozdzielczość jest zawsze trochę niższa od liczby pikseli. Końcowa rozdzielczość składowej luminancji może sięgać około 75% liczby pikseli.
Nowy przetwornik obrazu 8K kamery VENICE 2 gwarantuje, że niezależnie od wybranego trybu odczytu matrycy rozdzielczość rejestrowanego obrazu nigdy nie spada poniżej 4K. Nawet w przypadku mniejszych obszarów odczytu, jak Super35mm, otrzymujemy od 5,4K do 5,8K pikseli, zatem luminancja ma rozdzielczość przynajmniej 4K — więcej niż w przypadku bardzo wielu kamer z matrycami 4K.
Ale nowa matryca najbardziej wyróżnia się w trybach odczytu pełnej klatki. Wykorzystywanych jest wówczas od 7,6K do 8,6K pikseli, zależnie od proporcji. Gwarantuje to, że większa od 4K będzie nie tylko rozdzielczość luminancji, lecz także koloru (chrominancji). Daje to duże zalety w produkcjach z użyciem zielonego ekranu lub innych mechanizmów kluczowania koloru na potrzeby efektów specjalnych lub zastąpienia tła.
Poniższe obrazy przedstawiają dwa widoki z pojedynczej kamery VENICE 2 8,2K 17:9. Każdy ze skadrowanych obrazów ma taką samą rozdzielczość jak obraz „4K” z kamery wyposażonej w 4K pikseli.
Liczy się nie tylko rozdzielczość
Rozdzielczość nie jest jedynym ważnym czynnikiem, który warunkuje użycie efektów specjalnych. Bardzo często zdarza się, że zakres możliwych manipulacji obrazem w postprodukcji zależy od poziomu szumów. Wygląd szumu w obrazie jest ważny niezależnie od tego, czy chodzi o granicę korekt koloru, czy o maksymalne kadrowanie lub powiększenie obrazu.
Jeśli przetwornik ma i bardzo wysoką rozdzielczość, i bardzo niski poziom szumów, zakłócenia w obrazie są znacznie mniejszym problemem. Nowa matryca 8,6K kamery VENICE 2 cechuje się delikatnymi szumami o bardzo niskim poziomie. Jeśli o mnie chodzi, szumy te wyglądają bardzo „filmowo” i są całkiem przyjemne dla oka Niski poziom szumu umożliwia filmowanie w słabszym oświetleniu, czego nie dałoby się zrobić kamerami generującymi więcej zakłóceń. Bardzo drobne ziarno sprawia, że nawet po powiększeniu obrazu, na przykład w celu skadrowania go, szum pozostaje prawie niewidoczny i jest całkowicie akceptowalny. Pozwala to na uzyskanie kilku różnie skadrowanych obrazów z głównego ujęcia.
Zmiana kadrowania w postprodukcji nie jest niczym nowym, ale mając za punkt wyjścia tak nieskazitelny obraz o wysokiej rozdzielczości, można kadrować mocniej. Jeśli źródłowy obraz ma 8K, a końcowy film 4K, to w przypadku kadrowania nieprzekraczającego 200% widzowie nic nie zauważą. Możliwość uzyskiwania dwóch (albo więcej) ujęć z materiału z jednej kamery może oznaczać znaczne oszczędności. Ponadto wszystkie wyodrębnione ujęcia mają jednakową perspektywę, natomiast w przypadku ujęć z wielu kamer perspektywy będą różne (co może być pożądane lub nie).
Nie zapominajmy także, że nowa matryca również ma dwie czułości ISO. Możemy więc nie tylko uzyskać wspaniałe ujęcia o wysokiej rozdzielczości i niskim poziomie szumów przy czułości ISO 800, lecz także podobne, znakomite ujęcia przy ISO 3200, praktycznie bez zwiększenia zakłóceń. Filmując nocne życie Londynu za pomocą VENICE 2, nie zdarzyło mi się, żebym nie uzyskał pięknego, idealnie naświetlonego obrazu, nawet gdy wyciskałem z kamery 60 kl./s w 8,2K.
Gdyby jednak trzeba było zastosować redukcję szumu, bardzo drobne ziarno i wysoka rozdzielczość sprawią, że większość systemów redukcji szumów zadziała bardzo efektywnie. W przypadku łagodnej lub umiarkowanej redukcji szumów jest bardzo mała szansa, że w obrazie powstaną plamy lub bloki.
Poniższe przykładowe obrazy pochodzą z kamery VENICE 2 8,2K i pokazują zastosowanie niskiej bazowej czułości ISO do zdjęć za dnia oraz wysokiej czułości ISO do zdjęć nocą i w słabym oświetleniu.
X-OCN — 16 bitów bez obaw o rozmiary plików
Kolejnym czynnikiem, który może ułatwić przetwarzanie w postprodukcji, są 16-bitowe dane w formacie X-OCN. X-OCN, tak jak wiele formatów RAW, pobiera wszystkie informacje dostarczane przez matrycę, po czym wykorzystuje zaawansowane algorytmy, by zmniejszyć objętość pliku bez pogorszenia jakości obrazu. Bez względu na to, czy użyjemy formatu X-OCN XT o najwyższej jakości, czy nieco mocniej skompresowanego X-OCN LT, pliki zawsze są 16-bitowe i mają wyjątkową jakość. Używam X-OCN od lat i nigdy jeszcze nie stwierdziłem zauważalnych wad tej kompresji. Pliki X-OCN pozwalają na zmienianie metadanych w celu imitacji zmian balansu bieli lub czułości ISO, tak samo jak nieskompresowane pliki RAW, jednak będąc przy tym około czterech razy mniejsze od nich.
Edycja i korygowanie obrazu 8K na laptopie
Wiele osób obawia się pracy z 16-bitowymi plikami 8K w postprodukcji. Ale szczerze mówiąc, praca z materiałem w formacie X-OCN jest tak łatwa, że nie powinna stanowić problemu.
Podczas sesji w Londynie filmowałem w rozdzielczości 8,2K przy 24 kl./s i 60 kl./s. Materiał nagrywałem w formacie X-OCN ST, w którym pliki są około czterech razy mniejsze niż w formacie RAW bez kompresji. X-OCN ST to wersja X-OCN o „standardowej” jakości.
Całą postprodukcję przeprowadziłem na laptopie, używając ogólnie dostępnych zewnętrznych napędów SSD. Używałem programu DaVinci Resolve i wbudowanego workflow ACES. Większość czasu spędziłem, oglądając materiał z oryginalnych plików. Co prawda moim laptopem był 16-calowy Apple MacBook M1 Max, ale jeśli można pracować z tymi plikami na laptopie, to nie powinno również być większych problemów z wykorzystaniem każdej poprawnie skonfigurowanej stacji roboczej do postprodukcji. Laptopa M1 Max z powodzeniem można by użyć do pracy z plikami X-OCN na planie, na przykład jako stacji technika obrazu cyfrowego lub do generacji podglądów, materiału z dnia zdjęciowego czy plików proxy.
Kiedy eksportowałem końcową wersję do pliku 4K ProRes, generowanie każdej minuty z linii czasu z zastosowanymi korektami trwało od dwóch do trzech minut, z użyciem ustawień najwyższej jakości i pełnej rozdzielczości procesu debayer. Oczywiście bardzo złożone operacje, takie jak redukcja szumów, trochę wydłużą ten czas, jest to jednak całkowicie akceptowalne. Jeśli deklarowana przez Apple’a wydajność nowo wprowadzanego (w chwili powstawania tego tekstu) komputera Mac Studio jest prawidłowa, eksportowanie z 8K X-OCN do 4K ProRes powinno moim zdaniem przebiegać w czasie rzeczywistym, a nawet szybciej.
6K dla szybkości, 8K dla rozdzielczości
W porównaniu z pierwszą kamerą VENICE z przetwornikiem 6K, nowa VENICE 2, a w szczególności jej przetwornik obrazu 8,6K, przyniosły znaczną poprawę jakości obrazu. Nie znaczy to, że nie ma już miejsca dla matrycy 6K, która przecież wciąż zapewnia znakomity obraz. Przetwornik 6K pozwala używać wyższych klatkaży. Ponadto, gdy liczy się szybkość pracy, pliki X-OCN z przetwornika 6K będą mniejsze i jeszcze łatwiejsze w obróbce niż materiał 8K. Myślę jednak, że dla większości osób zalety zdjęć w rozdzielczości 8K w formacie pełnoklatkowym lub w 5,6K w formacie Super 35mm będą ważniejsze od większego zapotrzebowania na pamięć. Chcę też podkreślić, że standardowe pliki X-OCN 8K Sony nie są większe od plików RAW 4K bez kompresji z innych kamer, a w przypadku kodeka X-OCN-LT będą nawet mniejsze.
Poniższy obraz został utrwalony kamerą VENICE 2 z obiektywem Tokina Vista 135 mm w celu pokazania, jak pełnoklatkowy przetwornik obrazu pomaga uzyskać małą głębię ostrości.
Praca z formatami 4K ProRes 422 i ProRes 444
Osobom, które mimo wszystko obawiają się problemów z rozmiarami plików lub przebiegiem pracy, kamera VENICE 2 daje możliwość nagrywania obrazu 4K w pliku ProResHQ lub ProRes444. W przypadku źródłowego obrazu 8K w formacie pełnoklatkowym lub 5,6K w Super35 te dobrze znane, łatwe w użyciu i powszechnie obsługiwane pliki zyskają dodatkową wartość dzięki oversamplingowi i bardzo drobnemu ziarnu nowego przetwornika.
Wartość 8K
VENICE 2 z przetwornikiem obrazu 8,6K zadziwiła mnie. Wiedziałem, że będzie dobra, ale nie, że do tego stopnia. Aby ułatwić wyszukiwanie funkcji, wprowadzono pewne zmiany w menu. Znacznie rozszerzono możliwości podglądu i reprodukcji obrazu wyjściowego. Ale największe wrażenie zrobiło na mnie to, jak wiele zmienia, gdy zaczynamy pracę wychodząc od obrazu w rozdzielczości 8K i jak bezboleśnie może przebiegać cała praca.
