Filmowanie kamkorderem FS5 w formacie RAW
Alister Chapman tłumaczy znaczenie formatu RAW w kamkorderze Sony PXW-FS5 i podpowiada, jak go najlepiej wykorzystywać.
Aby zacząć używać kamkordera PXW-FS5 do filmowania w formacie RAW, nie trzeba go wysłać do serwisu. Wystarczy zainstalować wewnętrzne oprogramowanie w wersji 2 lub wyższej oraz sprzedawane oddzielnie rozszerzenie CBKZ-FS5RIF. To ostatnie zawiera specjalny kod oraz instrukcję, jak na odpowiedniej stronie internetowej wygenerować klucz odblokowujący do posiadanego egzemplarza kamery.
Przy konwencjonalnym nagrywaniu obrazu kamkorder odczytuje sygnał z przetwornika, po czym przetwarza go, aby nadać mu końcowy wygląd, zastosować logarytmiczną krzywą gamma itp. Tak przetworzony sygnał jest nagrywany na nośnik danych lub reprodukowany przez łącze HDMI/SDI.
[1] Dodawanie ustawień koloru i krzywej gamma [2] Dodawanie kompresji
W przypadku sygnału RAW pomijana jest większość etapów przetwarzania: kamkorder reprodukuje przez łącze HD-SDI nieprzetworzone dane z matrycy, umożliwiając ich zapis na współpracujący rejestrator zewnętrzny.
[1] Dodawanie ustawień koloru i krzywej gamma [2] Dodawanie kompresji
[3] 12-bitowe dane RAW [4] Zewnętrzny rejestrator RAW
Elastyczność w postprodukcji
Materiał RAW jest przetwarzany poza kamkorderem, co zapewnia znacznie większą elastyczność w postprodukcji i ułatwia nadawanie obrazowi różnych wyglądów.
Wyższa jakość obrazu
Kamkorder FS5, zaprojektowany z myślą o lekkości i małych wymiarach, umożliwia wewnętrzny zapis 8-bitowego obrazu 4:2:0 o rozdzielczości UHD. W przypadku reprodukcji w formacie RAW, otrzymujemy 12-bitowe dane RAW z przetwornika, które w połączeniu z odpowiednim rejestratorem zewnętrznym oznaczają lepszą jakość.
Elastyczność podglądu
Podczas wewnętrznego zapisu obrazu UHD kamkorder FS5 reprodukuje dwa strumienie wideo. Jeden służy do nagrywania; drugi można wykorzystać do wyświetlenia obrazu w wizjerze, na ekran LCD lub zewnętrznym monitorze. Po odblokowaniu formatu RAW dostępny staje się dodatkowy strumień. Przykładowo, można skierować sygnał RAW 4K do zewnętrznego rejestratora, a pozostałe dwa strumienie wykorzystać do podglądu obrazu w wizjerze lub na ekranie LCD i równoczesnego wewnętrznego zapisu obrazu HD na karcie SDXC.
Większe możliwości zapisu obrazu do wyświetlenia w silnie zwolnionym tempie
Jeśli rejestrator zewnętrzny obsługuje tę funkcję, istnieje ponadto możliwość ciągłego zapisu materiału RAW 2K z szybkością do 240 kl./s w celu odtworzenia go w silnie zwolnionym tempie. Tryb zapisu „burst” umożliwia z kolei zapis krótkiego materiału 4K, który będzie można odtworzyć w silnie zwolnionym tempie.
Jak w pełni wykorzystać potencjał formatu RAW w kamkorderze FS5
Format RAW daje poważne korzyści. Trzeba jednak nauczyć się maksymalnie je wykorzystywać. Wewnętrzny zapis materiału UHD w kamkorderze FS5 odbywa się przy przepływności 100 Mb/s. Zapewnia to dobrą jakość przy stosunkowo małej objętości plików. Nagrania 4K w formacie RAW są o wiele większe: w przypadku większości dostępnych obecnie rejestratorów RAW przepływność wynosi około 3 Gb/s.
Ma to uzasadnienie w zaawansowanych projektach, ale ze względów praktycznych większość użytkowników rejestratorów zewnętrznych przekształci strumień danych RAW za pomocą alternatywnego, 10-bitowego kodeka wysokiej jakości, jak Apple ProRes. Pozwala to częściowo wykorzystać zalety źródłowych danych RAW i połączyć je ze znacznie mniejszymi, łatwiejszymi w użyciu rozmiarami plików.
Kamkorder FS5 reprodukuje 12-bitowy sygnał wyjściowy RAW, którego jakość jest o wiele lepsza od 8-bitowych nagrań UHD. Trzeba jednak zaznaczyć, że 12-bitowy sygnał RAW nie będzie tak dobry jak sygnał 16-bitowy z zaawansowanej kamery — na przykład Sony PMW-F5 lub F55 używanej z rejestratorem RAW AXS-R5 lub R7.
12-bitowy sygnał RAW zapewnia dużą elastyczność w postprodukcji, ale by go naprawdę wykorzystać, trzeba zadbać o prawidłową ekspozycję nagrania. RAW nie jest magicznym remedium na słabe oświetlenie i w żaden sposób nie poprawia działania kamery w takich warunkach.
Możliwości zapisu na rejestrator zewnętrzny
Kamkorder FS5 może współpracować z szeregiem rejestratorów zewnętrznych RAW różnych producentów.
W tym artykule zajmę się dwoma przykładami:
• Rejestratorem Convergent Design 7Q+ i nagrywaniem w formacie RAW
• Rejestratorem Atomos Shogun Flame i nagrywaniem w formacie ProRes
Wybór rejestratora powinien być indywidualną decyzją. Ten rynek zmienia się bardzo szybko, zatem w chwili czytania tego artykułu mogą być dostępne inne produkty.
Aby nagrywać w formacie RAW, należy wybrać w kamerze profil obrazu 7 (krzywa S-Log2 i przestrzeń S-Gamut). Kamera dobierze wówczas odpowiednie ustawienie wzmocnienia/ISO i skoryguje poziom wyjściowy RAW, umożliwiając prawidłowe przetworzenie sygnału przez rejestrator.
W profilu obrazu należy ręcznie wybrać odpowiedni, dostosowany do sceny balans bieli.
Jeśli chodzi o ekspozycję, Sony zaleca dla krzywej S-Log2 naświetlenie średniej szarości na 32%, a bieli na 59%. Osobiście uważam te wartości za minima: stanowczo nie należy ustawiać mniejszej ekspozycji, bo obraz stanie się zaszumiony i ziarnisty. Ideałem jest ekspozycja nieznacznie powyżej tych wartości. Tak samo robię przy nagrywaniu materiału RAW. Najlepsze rezultaty uzyskuję, ustawiając ekspozycję o stopień lub półtora stopnia powyżej zalecanych przez Sony minimów.
[1] Zebra 70% na białym papierze
Najprościej jest to zrobić, używając białej karty albo białej kartki papieru i ustawiając poziom zebry w kamerze na 70%. Ekspozycję należy wyregulować tak, by na tej białej kartce zaczęła pojawiać się zebra.
Innym sposobem jest użycie funkcji kompensacji ekspozycji (AE Shift) w menu kamery i wprowadzenie korekty o +1,5 stopnia. Następnie można nacisnąć przycisk One Push Auto Iris lub przycisk z przypisaną funkcją Auto ND, by w ten sposób uzyskać ekspozycję o 1,5 stopnia większą od standardowego poziomu. Zapewni to naprawdę dobre wyniki w większości sytuacji.
W pierwszej kolejności trzeba zmienić niektóre ustawienia w menu „REC/OUT SET”. Po odblokowaniu formatu RAW w kamerze i wyborze wariantu „REC-SET” okaże się, że dostępne są dodatkowe, nowe ustawienia parametru „FILE FORMAT”. Jak widać, jednym z nich jest „RAW and XAVC HD”. To ustawienie umożliwia reprodukcję materiału RAW przez łącze HD-SDI i równoczesny wewnętrzny zapis na kartę SDXC obrazu HD w formacie XAVC. Oprócz tego dostępne jest ustawienie „RAW”.
Włączając reprodukcję sygnału RAW, warto pamiętać, że monitor podłączony do gniazda HD-SDI musi obsługiwać dekodowanie danych RAW — w przeciwnym razie nie pojawi się obraz. Teraz trzeba przejść do parametru „RAW OUTPUT FORMAT” i wybrać żądany format RAW.
W zależności od trybu pracy kamery (50i/60i) dostępne będą różne ustawienia sygnału wyjściowego RAW, od 24 do 60 kl./s. Jeżeli ktoś chce nagrywać materiał RAW 4K z szybkością 50 lub 60 klatek na sekundę, musi bardzo uważnie wybrać rejestrator, ponieważ w wielu urządzeniach szybkość zapisu RAW jest ograniczona do 30 klatek na sekundę.
Zapis w formacie RAW na rejestrator Convergent Design Odyssey 7Q+
W rejestratorze Convergent Design Odyssey należy wyświetlić stronę ustawień umożliwiającą wybór kamery i wskazać na niej „Sony FS5”. Następnie wybieramy ustawienie „FS RAW”. Dane RAW będą zapisywane w postaci pliku „Cinema DNG” na dysku SSD.
Aby umożliwić kamerze włączanie nagrywania w rejestratorze Odyssey, należy wybrać parametr „Record Trigger” i zmienić jego ustawienie na „Camera”. Teraz w momencie naciśnięcia przycisku nagrywania na kamerze włączy się także nagrywanie na rejestrator. To wszystko, co jest koniecznie, by nagrywać materiał RAW na rejestrator 7Q. Można jednak rozważyć użycie dostępnej w rejestratorze Odyssey tabeli LUT (Look Up Table), dzięki której obraz S-Log2 na ekranie urządzenia nie będzie pozbawiony głębi i kontrastu. Aby z niej skorzystać, należy przytrzymać wciśnięty przycisk LUT na rejestratorze, aby wyświetlić menu LUT. Następnie wybierami wariant „Preset LUTs” i przewijamy zawartość listy, aż pojawią się różne tabele LUT Sony. Użytkownikom rejestratora 7Q polecam tabelę „Sony_EE_SL2_L709A-1” lub „Sony_EE_SL2_L709A-2”. Obie te tabele celowo, nieznacznie zmniejszają jasność obrazu na ekranie. Ciemniejszy obraz zachęca do zwiększenia ekspozycji danych RAW. Rejestrator Convergent Design Odyssey umożliwia też konwersję z formatu RAW na ProRes. Temu sposobowi nagrywania przyjrzymy się jednak na przykładzie rejestratora Atomos Shogun.
Najpierw należy sprawdzić, czy parametr „Source” w rejestratorze Shogun jest ustawiony na „SDI”, a parametr „Trigger” na „Sony”. Umożliwi to kamerze rozpoczynanie i zatrzymywanie nagrywania na rejestrator Shogun.
W zależności od dostępnych opcji rejestrator Shogun może pozwalać na wybór różnych kodeków. Domyślnym kodekiem jest Apple ProRes. Początkowo na monitorze wyświetlany będzie obraz przetworzony przez krzywą S-Log2.
Po naciśnięciu żółtego, kwadratowego przycisku podglądu pojawią się inne możliwości podglądu.
Wybieramy ustawienie „Log to Video”, po czym zmieniamy ustawienie parametru „Camera” na „Sony”, „Gamma” na „S-Log2”, a „Gamut” na „S-Gamut”. Obraz przetworzony przez krzywą S-Log2 będzie na potrzeby podglądu przekształcany na format Rec-709. Zapis nadal odbywa się z użyciem krzywej S-Log2 i przestrzeni S-Gamut, ale dzięki podglądowi w formacie Rec-709 obraz staje się bardziej kontrastowy, co ułatwia ustawianie ekspozycji i ostrości.
Przechodząc w menu na stronę „Custom Look”, można użyć dostępnej w rejestratorze Shogun funkcji „wyglądu użytkownika”. Pozwala ona wczytać własne tabele LUT i zastosować je do obrazu S-Log2. Taka tabela może posłużyć do przetwarzania tylko podglądanego obrazu lub, po wybraniu wariantu „Rec Look”, także nagrywanego materiału. Należy jednak pamiętać, że zastosowanie „wyglądu” przy zapisie materiału może spowodować częściową utratę elastyczności w postprodukcji, ponieważ obraz nie będzie już nagrywany z użyciem krzywej S-Log2.
Czy warto za to płacić?
Jak widać, istnieje szereg możliwości nagrywania materiału RAW z kamery FS5. Co dokładnie można nagrać, zależy od konkretnego rejestratora. W większości przypadków będzie to co najmniej 10-, a czasem i 12-bitowy sygnał, do 60 klatek na sekundę i pełna rozdzielczość DCI 4K. Zewnętrzny rejestrator pozwala ponadto obejść wiele wewnętrznych ograniczeń kamkordera PXW-FS5 i dlatego uważam go za naprawdę cenny dodatek.
Informacje dodatkowe
Alister Chapman jest operatorem kamer telewizyjnych z 20-letnim doświadczeniem. Prowadzi własną firmę Ingenious, która zajmuje się produkcją telewizyjną, produkcją wideo i multimediami. Opinie wyrażone w tym artykule odzwierciedlają poglądy autora, który jest niezależny od grupy Sony. W konsekwencji treść artykułu nie musi pokrywać się z opiniami i zasadami Sony Corporation i spółek zależnych.
