Elektroniczny filtr ND o zmiennej gęstości optycznej w praktyce
Przedstawiamy zalety tej niezwykłej technologii.
Co to jest „elektroniczny filtr ND o zmiennej gęstości optycznej”?
Elektroniczny filtr ND o zmiennej gęstości optycznej firmy Sony to innowacyjne rozwiązanie techniczne, które umożliwia bezstopniową regulację w trakcie zdjęć — zupełnie inaczej niż w tradycyjnych konstrukcjach z obracanym kołem z filtrami lub z polaryzacyjnymi filtrami ND. Warto też podkreślić, że technologia Sony jest oparta na rozwiązaniach optycznych, a nie na przetwarzaniu obrazu.
Filtr ten można wykorzystywać na trzy sposoby:
- Używając pokrętła z prawej strony kamery, można bezproblemowo zmieniać ekspozycję obrazu w czasie zdjęć. Filtr ma szeroki zakres regulacji: od 1/4 do 1/128.
- Wybierając tryb Auto ND (automatyka ND) — kamera będzie wówczas aktywnie korygować gęstość optyczną filtra, by zapewnić najlepszą możliwą ekspozycję zdjęć. Jest to bardzo przydatne na przykład podczas filmowania w plenerze w zmiennych warunkach oświetlenia. Gęstość optyczna elektronicznego filtra ND zmienia się wtedy automatycznie, tak aby zapewnić stały poziom naświetlenia bez względu na wahania poziomów jasności.
- Ustawiając stały poziom filtra poprzez prosty obrót pokrętła filtra. Rezultat jest wówczas taki sam jak przy pracy z konwencjonalnym kołem filtrów optycznych. Domyślnymi ustawieniami są 1/4, 1/16 i 1/64. Możliwa jest jednak zmiana tych trzech ustawień na inne, preferowane wartości. Przykładowo, filtr nr 3 można ustawić na 1/128, uzyskując możliwość filmowania w plenerze w słoneczne, letnie dni.
Bezproblemowe ustawianie ekspozycji
Jak reguluje się ekspozycję w typowej kamerze?
Zazwyczaj przez zmianę ustawienia przysłony — ale wtedy zmienia się także głębia ostrości. Przykładowo, konsekwencją rozjaśnienia obrazu poprzez szerokie otwarcie przysłony będzie zamazane tło. Drugą możliwość stanowi regulacja wzmocnienia. Sterowanie jasnością odbywa się wtedy poprzez cyfrowe przetwarzanie obrazu i prowadzi do pojawienia się zakłóceń cyfrowych. Z technicznego punktu widzenia istnieje jeszcze możliwość zmiany czasu otwarcia migawki. Często korzystają z niej fotografowie, ale nie nadaje się ona do nagrywania filmów. Obiekty w ruchu będą wyglądać inaczej, a w pewnych przypadkach — nienaturalnie. Elektroniczny filtr ND o zmiennej gęstości optycznej daje niezrównane możliwości sterowania ekspozycją metodami optycznymi, bez żadnych efektów ubocznych charakterystycznych dla pozostałych technik. Wiele kamer profesjonalnych zawiera filtry ND wbudowane w korpus. Zmiana ustawienia filtra ND w takiej kamerze powoduje fizyczną zmianę używanego filtra, co widać na podglądzie obrazu. Elektroniczny filtr ND o zmiennej gęstości optycznej można po włączeniu bezstopniowo regulować w zakresie od 1/4 do 1/128. Ta bardzo szeroka skala regulacji jest odpowiednikiem zmniejszenia otworu przysłony w zakresie od dwóch do siedmiu stopni. A po włączeniu trybu Auto ND można utrzymywać żądaną ekspozycję i skoncentrować się na kompozycji ujęcia. Nie trzeba już zajmować się ręcznym nastawianiem ekspozycji!
Bezproblemowe sterowanie głębią ostrości
Jedną z najważniejszych zalet elektronicznego filtra ND o zmiennej gęstości optycznej jest możliwość bezstopniowej regulacji ekspozycji przy zachowaniu stałego ustawienia przysłony w trybie Auto ND. Tryb Auto ND może również posłużyć do bezstopniowego sterowania głębią ostrości jednego ujęcia. Wcześniej było to niewykonalne. Działanie jest bardzo proste. Najpierw trzeba włączyć tryb Auto ND. Kamera ustawi wówczas jasność obrazu na optymalny poziom. Następnie można ręcznie otwierać i zamykać przysłonę obiektywu. Elektroniczny filtr ND o zmiennej gęstości optycznej zapewni odpowiednią ekspozycję, a zmieniać będzie się tylko głębia ostrości. Generalnie otwieranie przysłony rozjaśnia obraz, ale w tym przypadku elektroniczny filtr ND o zmiennej gęstości optycznej staje się ciemniejszy i utrzymuje stały poziom naświetlenia. W rezultacie pod wpływem otwarcia przysłony maleje głębia ostrości. Analogicznie, zamykanie przysłony zmniejsza normalnie jasność obrazu, ale równocześnie zwiększa się poziom przezroczystości filtra. W konsekwencji zamykanie przysłony powoduje tylko zwiększenie ostrości obrazu. Dzięki bezstopniowej regulacji elektronicznego filtra ND o zmiennej gęstości optycznej oraz płynnej regulacji przysłony kamera pozwala uzyskać nieosiągalne wcześniej efekty twórcze.
Zalety przy pracy z obiektywami innych producentów
Jedną z najlepszych cech systemu mocowania typu E jest mała odległość między tylnym pierścieniem obiektywu a przetwornikiem obrazu (ang. flange-back). Wynosi ona zaledwie 18 mm — mniej niż w innych systemach. W rezultacie, dobierając odpowiednie adaptery, można używać mnóstwa obiektywów innych producentów, które nie mają mocowania typu E. Istnieją jednak obiektywy, które nie mają dedykowanego pierścienia przysłony lub są wyposażone w pierścień działający skokowo. Takie właściwości są typową cechą obiektywów do fotografii, które z tego powodu nie nadają się do bezstopniowej regulacji przysłony podczas filmowania. Elektroniczny filtr ND o zmiennej gęstości optycznej pozwala regulować ekspozycję w szerokim zakresie, bez zajmowania się ustawieniem przysłony. Regulacja przysłony niezależnie od ustawienia ekspozycji oznacza, że można utrzymywać przysłonę na poziomie zapewniającym najlepszą jakość obrazu, zwykle F5,6–F8. Dodatkowo, po włączeniu trybu Auto ND cała kamera działa w trybie AE bez dotykania przysłony na obiektywie. W przypadku zdjęć w plenerze, w zmieniających się warunkach oświetlenia, elektroniczny filtr ND o zmiennej gęstości optycznej będzie aktywnie i automatycznie dobierał optymalną ekspozycję, zapewniając najwyższą możliwą jakość obrazu.
Wykorzystanie optymalnego zakresu przysłony
Zamykanie przysłony pogarsza rozdzielczość. Jest to spowodowane dyfrakcją — podstawowym pojęciem w teorii światła. Po zamknięciu przysłony ścieżka światła ulega zwężeniu. Skutkuje to dyfrakcją i nieuniknionym spadkiem rozdzielczości. Aby tego uniknąć, trzeba utrzymywać rozsądną wielkość otworu przysłony, tak aby ścieżka światła miała wystarczający rozmiar. Elektroniczny filtr ND o zmiennej gęstości optycznej może to ułatwić poprzez bezstopniowe zmiany gęstości optycznej, służące zapewnieniu najlepszej ekspozycji bez zamykania przysłony. A zatem elektroniczny filtr ND o zmiennej gęstości optycznej to nie tylko doskonałe narzędzie do sterowania ekspozycją, lecz również do utrzymywania przyjemnego dla oka, ostrego obrazu.
